Het verhaal van Jonas

"Ze geloven je gewoon niet. Als een crimineel word je behandeld. Bij de gemeentelijke instanties tellen alleen regeltjes. "

Ergens voelde hij al: “Het zou zomaar mis kunnen gaan. Maar ik zat zo aan stramienen vast … Uiteindelijk liep ik vast in mijn hoofd … Het denken werd een soort waterhoofd. Dan sta je met lege handen. Wanneer je het dan wilt gaan uitzoeken, is er geen geld. Mijn partner zei de groeten en ons huis moesten we verkopen.”

Nieuw huis

Drie jaar later: over een dijk door een Hollands rivierlandschap op weg naar Jonas, een rijzige vijftiger met een open blik. Water en wind spelen een rol in zijn werk …  en ruimte.

Hij woont er net en richt tussen de bedrijven door zijn tuin in. Boompjes, gras, stenen en een grote houten picknicktafel voor een prikje van Marktplaats. Nog geen drie jaar geleden sjokte hij nog in zichzelf gekeerd door de gang bij Over Rood, amper iets op zak. Nu staat hij rechtop, een lach op zijn gebruinde gezicht. Weer lekker bezig.

Echt zijn ding

Zijn website toont professionaliteit. Publicaties, essays, actief op Twitter. Hij won architectuurprijzen met zijn revolutionaire ontwerpen: stedenbouw, kantoren, een brug, woningen, een metrostation, winkelpanden. Jonas is een man van visie en inhoud, strategisch en creatief, een denker en een aanpakker.

Hij ging 30 jaar geleden als bouwkundig ingenieur bij bureaus aan de slag, voordat hij in de bouwkunst “echt zijn ding” vond en cum laude afstudeerde aan de Academie voor Bouwkunst. Hij werkte, studeerde en woonde samen. Gaf zelf nog acht jaar les op de academie en komt er nog steeds. Jonas’ visie op het gebruik van ruimte legt hij in zijn eindwerk vast aan de hand van de metafoor van een ruimtevaarder en een danseres. Techniek blijkt een tussenschakel en toeval speelt een belangrijke rol in zijn ontwerpen.

Zijn eigen bureau

De eerste prijs in een prestigieuze ontwerpwedstrijd in 2000 maakt dat Jonas zijn eigen bureau op zet. Projecten geeft hij helemaal vanuit zijn eigen visie vorm: samenwerken, authenticiteit, multidisciplinair, duurzaam, gelijkwaardig. Darwinistisch noemt hij zijn aanpak om met partijen open een proces aan te gaan waarin uiteindelijk een uitkomst zich kan openbaren. “Opdrachten komen met horten en stoten. Dus je bent erg kwetsbaar. Ik ben niet zo van managen en zo. Wel heb ik een aantal mensen die in mij en in mijn product geloven. Die bleven komen en daar heb ik van geleefd.”

Een project is een langdurig proces dat in de praktijk niet altijd tot uitvoering komt. “Een complex megaproject als de Zuidas bijvoorbeeld kost miljarden en ging door de crisis niet door. Ook mislukt er wel eens wat. Dan heb ik de neiging me terug te trekken, dan weer wat te proberen. Wanneer er dan geen opdrachten zijn, dan wordt het moeilijk.”

Het valt uit elkaar

“Uit elkaar vallen, bij elkaar komen en weer uit elkaar vallen. Het is inherent aan het proces. Maar je zet jezelf ook op het spel want soms komt het tot een concreet resultaat, soms niet.” Er waren momenten dat Jonas twijfelde of hij wel een ondernemer was. Zoals hij met innovatie en ruimte bezig is, zeker wel. Maar, “het probleem is dat ik tegelijkertijd zelf de visie ben … Ook dat maakt het kwetsbaar.”

In 2013 komt hij bij een grote opdracht in een slangenkuil terecht. Ontwerp na ontwerp wordt afgekeurd. In de zomer 2014 gaat het heel slecht. Ergens voelde hij al: “Het zou zomaar mis kunnen gaan. Maar ik zat zo aan stramienen vast … Uiteindelijk liep ik vast in mijn hoofd … Het denken werd een soort waterhoofd. Al wekt alles de schijn van een waarachtigheid, in het dagelijks leven heb je er geen moer aan. Dan sta je met lege handen. Wanneer je het dan wilt gaan uitzoeken, is er geen geld. Mijn partner zei de groeten en ons huis moesten we verkopen.”

Overleven

Na de verkoop van het huis zijn er schulden bij zijn ex en bij de bank. “De rente blijft 6,9%. Als zelfstandige krijg je geen lagere rente. Onderaan ben je de klos. Zo zit het systeem in elkaar… Ik moest dus gewoon geld verdienen.”

Jonas pakt van alles aan. Weinig betaald, ongeschoold werk bij een warenhuis waar hij “als een lul werd behandeld. Met name de manier waarop ze met je omgaan.” Opleiding in eigen tijd, het aantal vastgestelde uren dat niet wordt nagekomen, de planning die drie keer zijn diensten van de dag erna zomaar schrapt … Hij kapt ermee en doet los- vast werk totdat hij bij de gemeente meedraait als straatcoach. Hij wijst mensen op fietsenstallingen, zet fietsen recht en loopt door de stad ter voorbereiding van de Tour de France in Utrecht. “Best leuk. Heb ik een jaar gedaan. Zo’n achthonderd Euro kwam er maandelijks binnen. Daar moest ik het mee redden. Geen centje bijstand en alles zelf uitvogelen.”

“Mensen helpen je niet hoor. Sterker nog, ze geloven je gewoon niet. Als een crimineel word je behandeld. Bij de gemeentelijke instanties tellen alleen regeltjes. Bij allerlei loketten willen ze geld van je: riool en andere belastingen.  Kwijtschelding die je niet krijgt, uitstel, dan straf en boetes. Het stapelt zich op. Men denkt niet mee, laat staan dat er steun of begeleiding is. Overal je doopcel lichten. Dat begrijp ik wel … maar het is al veel.” Alleen bij de Belastingdienst ervaart hij enig begrip.

“Zelf de klos zijn doet een hoop met je.” Zonder dat hij het doorhad bleek hij last van stress te hebben. Van huisarts naar cardioloog, “door de mangel gehaald.” Hij spreekt tweemaal met een thuishulpdame. Ze vinden en doen verder niets.

Hulp

Naast de steun die hij van familie en vrienden ondervindt, is het tijd voor hulp. In september 2015 vindt Jonas via internet Over Rood. Zijn eerste gesprek met Diny ervaart hij meteen als heel positief. “Ik zag mezelf eigenlijk niet als ondernemer, maar ik bleek hoge cijfers te scoren voor mijn instelling en houding. Ik begon steeds meer mijn eigen ondernemerschap in te zien, ook een manier van ondernemen … En na twee maanden vindt er een omkering plaats. Er komt een opdracht binnen!”

Tegen het eind van het jaar gaat zijn auto kapot. De reparatie, de keuring en de overige kosten zijn niet meer op te brengen. Hij schorst de auto en zet die ergens weg. Via leegstandbeheer in het dorp waar hij nu huurt, vindt hij tijdelijke en betaalbare woonruimte. Waar in Utrecht een wachtlijst is van bijna tien, is er in het dorp een lijst van twee jaar.

Jonas heeft veel aan de begeleiding bij Over Rood en aan de praktische adviezen. De financiën en de boekhouding door zijn schoonzus beëindigt hij. Hij doet dit in het vervolg zelf met de hulp van de Cijferbrigade van Over Rood.

Bij Over Rood vindt hij het vooral zo positief dat iedereen zelf weet wat het is om weerstanden te overwinnen, dat ieder hem als ondernemer en ook als individu ziet. Er is niet een bepaalde manier van ondernemen, maar een gevarieerd breed beeld van ondernemen dat wordt gekoppeld aan hulp op allerlei vlakken. Hij herkent zich daarin. Jonas neemt ook deel aan de ervaren ondernemersgroep van Over Rood. “Elkaars verhalen horen. Klankborden. Hoe zijn die anderen uit hun crisis gekomen? Je zit toch in hetzelfde schuitje. Hoe pakken zij het aan?”

Een ander mens

Over Rood en de positieve manier van benaderen, de brede basis en allerlei facetten. Naast opdrachten is vertrouwen op zijn pad gekomen. Zijn inzicht is gerijpt: “Als het in je zit en van betekenis voor je is, komt het vroeg of laat voorbij.”

Door zijn eigen proces zo helemaal door te maken is er “een andere manier van kijken bijgekomen, naast de manier die ik al had. Het spectrum van naar iets kijken is daarmee groter geworden.” Niet alleen hij zelf is veranderd, maar ook alles er om heen is aan het veranderen. Vandaag de dag laat hij zich vergezellen door een vriendin die van dansen houdt.

9 plastic tassen met dichte enveloppen

Ondernemers zijn graag vrij en onafhankelijk. Maar soms gaat het allemaal niet helemaal zoals je ooit had bedacht. Wat doe je als je in de problemen komt? Waar kan je terecht voor support? Verhalen van ondernemers, zzp’ers, starters en stoppers; rijp en groen door elkaar.

“Om hulp vragen vond ik enorm moeilijk. Ik ben ondernemer! Ik kan alles toch wel zelfstandig oplossen?!”
“De dag dat ik weer het mannetje ben, komt steeds dichterbij”

Kom nu in actie

Over Rood helpt. We staan je bij zodat je zelf je problemen kunt aanpakken. Het begint met een telefoontje. Ruim 6000 ondernemers gingen je voor.

© 2023 Vereniging Over Rood

Over Rood droomt van een eenvoudige wereld waarin iedereen zijn eigen toekomst kan bepalen. Waarin wetten en regels toegankelijk zijn en iedereen de juiste informatie heeft. Mensen om kunnen gaan met tegenslagen. En elkaar helpen die te overwinnen. Zodat niemand buiten spel komt te staan.