Klaas Verschuure is fractievoorzitter van D66 in Utrecht. Vanuit die rol wil hij graag weten waarom Over Rood meer aandacht wil voor de problematiek van ondernemers met schulden. Er ontstaat een mooie discussie tussen Klaas en mij [Peter van Bergen, Over Rood] over ondernemerschap en problematische schulden.

Ondernemer moet zijn eigen boontjes doppen

Klaas geeft aan dat in de politiek de gangbare mening is dat een ondernemer vooral zijn eigen boontjes moet doppen. Hij is tenslotte niet voor niets ondernemer geworden. Ondernemen betekent kans op hoge pieken, maar ook op diepe dalen. Gaat het mis dan is het zaak dat de ondernemer tijdig bijstuurt en zich snel aanpast aan de veranderende omstandigheden. Het ondernemersrisico moeten ondernemers niet af willen wentelen op de maatschappij. En als overheid moet je nooit op de stoel van de ondernemer gaan zitten. Een ondernemer moet juist zoveel mogelijk ruimte krijgen om zijn eigen ding te doen, om zijn eigen problemen op te lossen. Want zo ontstaan nieuwe oplossingen, nieuwe proposities en nieuwe kansen. Een visie die wij van Over Rood, als door de wol geverfde ondernemers, van harte onderschrijven.

Particulier wél recht op hulp

Maar de andere kant van deze medaille is minstens even interessant. Als particulier heb je altijd recht op (gratis) schuldhulp. Het maakt daarbij niet uit hoe je in de schulden bent gekomen. Of je je geld hebt uitgegeven aan dure schoenen, mooie kleding en verre vakanties, al jaren verslaafd bent aan alcohol, drugs of gokken of in de problemen bent gekomen door scheiding, werkloosheid of welke oorzaak dan ook. Als je schulden je boven het hoofd groeien krijg je hulp, punt uit. In de particuliere schuldhulp is daarbij een mooie afweging gemaakt tussen de rol van de overheid, de belangen van de schuldeisers en de menselijke aspecten van de schuldenaar.

Had je maar geen ondernemer moeten worden

Als je ondernemer bent, wordt er diametraal anders naar je gekeken. Dat is best merkwaardig. Juist omdat steeds meer mensen tegen wil en dank ondernemer worden. Omdat hun werkgever dat eist. Omdat het UWV dat actief stimuleert. Lukt het ondernemerschap vervolgens niet zo best en zit zo iemand een jaar later met fikse schulden omdat men zowel het levensonderhoud als de aanvangsinvesteringen bij elkaar heeft geleend, dan hoort men: ‘Had je maar geen ondernemer moeten worden’. Tsja.

We vertellen Klaas dat we veel ondernemers ontmoeten die hulp zoeken, dringend hulp nodig hebben, maar die het niet lukt om hulp te vinden. Ze worden vaak van het kastje naar de muur gestuurd. Krijgen geen aanvraag voor de BBZ. Omdat ze niet voldoen aan het urencriterium, bezig zijn hun bedrijf te beëindigen, ruzie hebben met de boekhouder (factuur te lang onbetaald) en daardoor geen actuele cijfers hebben of omdat ze zo ver en zo lang in de problemen zitten dat ze het niet meer voor elkaar krijgen een goed businessplan te schrijven. Professionele hulp kunnen ze niet (meer) betalen. Bij de meeste bureaus moet je immers contant geld meenemen naar het intakegesprek en dat hebben ze niet of ze voelen zich niet zeker genoeg om hier geld aan uit te geven.

Ondernemers met schulden hebben dringend hulp nodig

Het is bekend dat in de particuliere schuldhulp veel cliënten moeite hebben met hun aanvraag. Zelf help ik deze mensen als vrijwilliger bij het Rode Kruis. Ook Humanitas, Schuldhulpmaatje en maatschappelijk werk helpen mensen hun zaakjes op orde te krijgen voor een aanvraag. Ben je ZZP’er dan blijven veel deuren echter gesloten: ‘Sorry, dat is echt te ingewikkeld’. Ik snap dat ook wel. De administratie van een ondernemer op orde krijgen is van een andere orde dan die van een particulier. En hulpverleners hebben al moeite genoeg alle particuliere aanvragen in te vullen.

De prijs die je betaalt

Maar, wachten tot de betreffende ondernemer zo ver in problemen is gekomen dat hij zijn bedrijf moet staken en rijp is voor de bijstand, is zowel voor de ondernemer als voor de maatschappij niet de beste oplossing (denk aan de kosten van een bijstandsuitkering, het afboeken van vorderingen en de medische kosten). Want de meeste mensen die met problematische schulden zitten krijgen een behoorlijke klap. Krijgen zowel lichamelijke als psychische klachten. Ze worden vaak depressief en bang. Post wordt niet meer open gemaakt en steeds meer rekeningen blijven onbetaald. Bied je geen hulp, dan is de kans groot dat iemand uiteindelijk langdurig in een uitkeringssituatie terechtkomt. Ondertussen blijven de schulden oplopen.

Conclusie: hulp van politiek, landelijk en gemeentelijk niveau

Omdat zowel de prijs die mensen met schulden moeten betalen, als die de maatschappij betaalt steeds hoger wordt, heeft iedereen in Nederland die met problematische schulden worstelt, ongeacht de oorzaak en ongeacht het inkomen, recht op schuldhulp. Helemaal gratis! Dat is wettelijk zo geregeld. Er zijn maar twee uitzonderingen op deze regel. De eerste is als je niet te goeder trouw gehandeld hebt. Oftewel, je hebt met opzet schulden gemaakt. De tweede? Juist. Je bent ondernemer! Zowel vanuit juridisch als vanuit maatschappelijk oogpunt uiterst interessant.

Wat Klaas en Over Rood betreft is de conclusie, dat het probleem van de ZZP’er om toegang te krijgen tot schuldhulp op de kaart gezet moet worden, bij de politiek, landelijk en op gemeentelijk niveau.

Peter van Bergen.